اصول مديریت و رهبري

دسته بندي : علوم انسانی » مدیریت
اصول مديریت و رهبري ، و بررسي آن در كاركردهاي انساني و در محيطهاي صنعتي ، آموزشي و اداري است ؛ و آنچه كه در اين ميان قابل توجه بوده و هست ، عدم توجه ريشه اي به امر مديريت ، تغييرات مكرر مديران و مسئولان ، خالي بودن مقوله آموزش و علوم و فنون جديد در بين مديران ، برخوردهاي ناروا و غير مناسب با زيردستان توسط مديريتها ، عدم وجود جايگاه مناسب براي فكر و انديشه و خلاقيت زير دستان ، اجراي روشهاي سنتي اداره و رهبري ، عدم وجود كنترل و دريافت بازخوردهاي مفيد و در نهايت عدم برنامه ريزي ، سازماندهي و هدايت سازمان و مجموعه هاي مورد مطالعه مي باشد . وقتي قدري به عناوين مواردي كه ذكر نمودم ، دقيق شويم ، متوجه خواهيم شد در واقع آنچه كه در مجموعه هاي اجرايي و اداري ما ، كمترين بها را دارد ، همان اصول مديريت و رهبري است .
بيماريهاي مرگبار مديريت !
با استفاده از سخنراني پروفسور ادواردز دمينگ
در جهان امروز ، مديريت و بويژه مديريت كشورها و موسسات بزرگ ، چه مي كند ، چه راهي در پيش دارد ، به كجا مي رود و به كجا بايد برود ؟ مي توان اين پرسش را از يك ديدگاه مشخص تر بدين گونه مطرح كرد : در شركت ها و واحدها و موسسات مختلف كه به اقتضاي نوع كار و فعاليت خود تاثير مهم و تعيين كننده اي در سرنوشت ملت ها دارند ، مديريت در چه اوضاع و شرايطي به سر مي برد ، و هريك از گونه هاي مختلف آن در ميسر خود چه نقشي را ايفاء ميكند ؟
اين يك مبحث طولاني و پردامنه است كه در دنياي امروز ، اعم از شرق و غرب جهان و كشورهاي پيشرفته و در حال توسعه و توسعه نيافته ، بحث هاي گسترده و عميق و دقيقي را برانگيخته است. مخصوصاً اين مسائل از آنجا توجيه انگيزتر مي شود و بررسي هاي بيشتري را الزامي مي كند كه هريك از انواع مديريت هايي كه در جهان امروز اعمال مي شود ، يك سلسله نقاط مثبت و منفي را ، به طور توام ، در كنار خود دارد . بدين معني كه هركدام از روشهاي مديريت رايج در جهان ، همانطور كه از امتيازات و خصوصيات مثبت و سازنده برخوردار است ، از نقاط ضعف و اشكالات و موانعي هم كه موجب اخلال در كار مي شود ، بركنار نمانده است.
اما به طور كلي ، موانع و مشكلاتي را كه در مديريت هاي مختلف جهاني نقش ويرانگر و حتي مرگباري دارند ، مي توان در چند گروه مشخص دسته بندي كرد و براي مداواي آنها راه حلهاي منطقي و قابل قبولي يافت. در اين ضميمه ، همين مبحث مورد بررسي قرار گرفته است. مطلب را از ماهنامه صنعت بهتر انتخاب كرده ايم.
لزوم تجديد نظر در سيستم هاي مديريت
هنگامي كه راجعه به انواع سيستم هاي مديريت رايج در جهان بحث مي شود ن مسائل مختلفي خودنمايي مي كند كه هريك از ديدگاه خاصي قابل بررسي است. شايد بعضي تصور كنند كه امروزه در بسياري از كشورها و يا حداقل در هريك از كشورهاي پيشرفته و صنعتي ، نوعي از انواع سيستم هاي مديريت را به صورتي قاطع و ترديد ناپذير انتخاب كرده اند و با خيال آسوده در حال اجراي آن هستند و ديگر هيچ مشكلي از اين بابت ندارند.
اما اين ، تصور درستي نيست. چرا كه هم اكنون در هر گوشه دنيا پيرامون مديريت و اصول و مسائل آن و نيز دربارة موارد و مصاديق مختلف آن تجزيه و تحليل ها و بحث و بررسي هايي پيگير و دامنه داري مطرح است . زيرا در اغلب كشورهاي پيشرفته نيز اين حقيقت آشكار شده است كه : در دنياي دائماً رو به تحول ما ، كه هر روز در زمينه هاي مختلف دگرگوني هاي بزرگي پديد مي آيد و همه چيز در آن رو به تكامل مي رود ، لازم است كه در سيستم هاي مديريت نيز تجديد نظر شود و با توجه به مقتضيات جهاني و نيازهاي داخلي هر كشور ، در انواع مديريت هاي رايج بازسازي و نوسازي صورت گيرد. قصد اين كشورها نيز آن است كه با توجه به شرايط و امكانات منطقه اي و آداب و رسوم و روحيات و خلف و خوي مردم ، روشي از روشهاي مديريت را انتخاب و تثبيت كنند كه با توانايي هاي بالقوه و بالفعل آنها بيشتر سازگاري و تناسب داشته باشد.
مسائل كلي و بنيادي
چنانكه گفته شد ، در اين باره بحث هاي طولاني و فراواني مطرح است . اما آنچه بيش از هر مساله اي مورد توجه و تحقيق قرار گرفته ، بررسي و بازشناسي مسائلي است كه در تمامي انواع روش هاي مديريت ، در هر نقطة جهان ، به عنوان مسائل كلي و بنيادي وجود دارد. مسائلي كه در تمام كشورهاي جهان ، صرفنظر از اختلاف شرايط و امكانات ، به مثابه اصول اوليه و مباني اساسي وجود دارد و به طور يكسان در همه جاي دنيا مي تواند و بايد رعايت و اجرا شود.
يكي از اين مسائل كلي و بنيادي كه هم اكنون كارشناسان و صاحب نظران جهاني مديريت توجه و تاكيد خاصي بر آن دارند ، بررسي و شناسايي مواردي است كه در زبان اهل فن «بيماريهاي مرگبار مديريت » نام گرفته است. عقيدة كارشناسان بر اين است كه تا زماني كه اين بيماري ها مداوا نشده اند ، هرگز نمي توان مديريت صحيح و سالمي را پي ريزي و اجرا كرد. و از سوي ديگر ، مادامي كه اين امراض مورد شناسايي و تجزيه و تحليل قرار نگرفته اند ، راه درمان و سوزاندن ريشه هاي آنها در پيكر مديريت ، پيدا نخواهد شد.
نظر يك كارشناس جهاني
يكي از متخصصان و كارشناسان جهاني مديريت و مسائل آن كه در اين خصوص قريب نيم قرن مطالعه و تحقيق و تجربه دارد و نظريات و روش هاي پيشنهادي اش تا كنون ثمرات
ارزنده اي در عرصة مديريت هاي جهاني به بار آورده ، در اين باره مي گويد : بسياري از صاحبنظران ، در اين باره با من هم عقيده اند كه بيماري هاي مرگبار مديريت ، در تمام دنيا اشكال مشابهي دارند ، به يك صورت بر پيكر انواع روشهاي مديريت هجوم مي آورند و به يك نحو فساد و فاجعه مي آفرينند. از اين رو براي مداواي آنها نيز مي توان نسخة تقريباً يكساني نوشت و روش هاي درماني مشابهي را پيشنهاد و ارائه كرد.
وي اضافه مي كند : نيم قرن تجربه و تحقيق براي من ثابت كرده است كه امراض مهلك مديريت ، اگرچه حوزه و جنبه هاي مختلف و متعددي پيدا مي كنند ، اما سرچشمه مجموع آنها را مي توان در هفت نوع بيماري اصلي خلاصه كرد كه همچون سرطاني مخوف و نفوذ كننده ، پنجه هاي خود را در پيكر سيستم هاي مديريت فرو مي كنند و آنگاه صدها شاخه جديد و فزاينده به وجود مي آورند.
اين كارشناس مي گويد : هم تجربة شخصي من و هم تجربيات صدها نفر از دوستان و همفكرانم كه از سالها پيش قدم به ميدان مبارزه با اين امراض و آفات مهلك گذاشته و موفق به ريشه كن ساختن آن شده اند ، نتيجه اي فوق العاده با ارزش را در اين